Na Wyspie zakończyliśmy niezwykły projekt, który był częścią programu „Zachować pamięć”. Wspólnie z młodzieżą z Polski i Niemiec odbyliśmy podróż przez historię Górnego Śląska, odkrywając wydarzenia, które ukształtowały ten region w czasie II wojny światowej. Celem projektu było poznanie faktów historycznych, ale także zrozumienie ich wpływu na dzisiejsze społeczeństwo oraz budowanie dialogu międzykulturowego.
Podczas intensywnego tygodnia odwiedziliśmy wiele miejsc pamięci, które przybliżyły młodzieży tragiczne wydarzenia z przeszłości. Jednym z pierwszych punktów na naszej trasie była Radiostacja Gliwicka, gdzie młodzi mogli dowiedzieć się o prowokacji gliwickiej – zdarzeniu, które miało na celu uzasadnienie agresji hitlerowskich Niemiec na Polskę. Byliśmy także w Świętochłowicach, gdzie zwiedziliśmy Miejsce Pamięci Ofiar Totalitaryzmów „Zgoda” – ważny punkt na mapie pamięci o ofiarach dwóch totalitaryzmów, nazistowskiego i komunistycznego.
Duże wrażenie wywarła na uczestnikach również wycieczka z przewodnikiem z Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. Spacerując po Parku Kościuszki, Rynku i innych historycznych miejscach Katowic, młodzież mogła lepiej zrozumieć heroizm cywilów i wojskowych, którzy przeciwstawiali się niemieckiej okupacji. Przewodnik z IPN przedstawił nie tylko fakty historyczne, ale również osobiste historie bohaterów, co pozwoliło uczestnikom głębiej poczuć złożoność wydarzeń i wyzwań, przed jakimi stanęła ówczesna społeczność.
Wizyta w Muzeum Śląskim dostarczyła młodzieży nie tylko wiedzy, ale i głębokich emocji. Jak wspomina grupa uczestników: „Zainteresowało nas zdjęcie, które już widzieliśmy dziś z rana na warsztatach w centrum Katowic. Przedstawiało ono cywilów, którzy bronili Górnego Śląska, idących z uniesionymi rękami do góry. Za nimi mogliśmy dostrzec niemieckich żołnierzy mierzących w nich karabinami. Zaciekawiło nas to, że nauczyliśmy się czegoś w sposób niecodzienny oraz że to zdjęcie wzbudziło w nas tyle emocji, ponieważ jesteśmy związani z całym naszym krajem, a szczególnie z Katowicami.”
Dla wielu Muzeum Śląskie było prawdziwą „kopalnią wiedzy”. Jak podkreśliła grupa Elizan, Sila, Tugba i Eda: „Muzeum Śląskie było dla nas miejscem pełnym wiedzy. Samo miejsce było piękne i niesamowite, a dekoracje i aranżacje – idealnie dobrane. Szczególnie zaciekawiły nas breloczki i spodnie zawieszone pod sufitem, a historia parowozu była bardzo interesująca, zwłaszcza jak i kiedy został zbudowany. Do tego te niesamowite zdjęcia na ścianach, a niektóre nawet poruszające się dzięki AI. To było wspaniałe doświadczenie dla nas wszystkich.”
Wizyta w muzeum była lekcją historii, ale także niezapomnianym przeżyciem, które zbliżyło młodzież do dziedzictwa Śląska i pozwoliło im spojrzeć na historię regionu w zupełnie nowy sposób.
Podczas projektu towarzyszyły nam nie tylko opowieści przewodników, ale też warsztaty i dyskusje, które stworzyły przestrzeń dla młodzieży do zadawania pytań, dzielenia się refleksjami i poznawania historii z wielu perspektyw. Dla młodych ludzi ważne było, by nie tylko poznawać przeszłość, ale także zrozumieć, jak dziedzictwo historyczne wpływa na współczesność i nas samych.
Co ciekawe, choć Kraków nie był pierwotnie w programie, uczestnikom zależało, aby odwiedzić miejsca związane z historią zagłady Żydów podczas II wojny światowej. Na ich prośbę udało się zorganizować wycieczkę do Krakowa, gdzie przewodnik oprowadził młodzież po kluczowych punktach związanych z tą trudną historią, przybliżając im życie i dramatyczne losy żydowskiej społeczności miasta.
Dla młodzieży największą wartością projektu okazały się nowe znajomości i przyjaźnie, które zawiązały się podczas wspólnego spędzania czasu. Uczestnicy docenili możliwość spotkania „wspaniałych ludzi” i spędzania czasu z rówieśnikami z różnych krajów, co pozwoliło im na poznanie różnych kultur oraz budowanie relacji opartych na wzajemnym szacunku i otwartości. Szczególnie cenili sobie momenty wspólnych posiłków, wycieczek oraz wieczornych aktywności, które pozwalały im poczuć się jak w rodzinie i stworzyć bezpieczną przestrzeń – „strefę komfortu”. Wielu z nich podkreślało również, że projekt umożliwił im rozwój umiejętności językowych, zwłaszcza komunikacji po angielsku, co ułatwiło przełamywanie barier i wzmacniało wzajemne zrozumienie. Dodatkowym, ważnym aspektem była możliwość pogłębiania wiedzy o II wojnie światowej oraz poznawania miejsc pamięci, co młodzież uznała za cenne i wzbogacające doświadczenie – unikalną wiedzę, której nie mieliby okazji zdobyć w innym miejscu.
Dzięki programowi „Zachować pamięć” ten projekt stał się czymś więcej niż tylko podróżą przez miejsca historyczne. Była to podróż w głąb relacji, wartości i świadomości – wspólne doświadczenie, które połączyło uczestników w poszukiwaniu zrozumienia historii i siebie nawzajem. Cieszymy się, że mogliśmy być częścią tego niezwykłego spotkania i patrzymy z nadzieją na kolejne projekty, które będą miały tak głęboki wpływ na młode pokolenie.
